De ooglens zorgt samen met het hoornvlies dat het inkomend licht gefocust wordt op het netvlies. De lens hangt op aan draadjes achter de iris en is omgeven door een dun vliesje. Staar of cataract is een troebel geworden lens.
Cataract en cataractchirurgie
Algemene info
Bijkomende info
Monofocale lens:
Hierbij streven we naar een optimaal zicht voor veraf zonder bril; enkel een leesbril is nodig.
Multifocale lens, type edof:
Hierbij streven we naar een optimaal zicht voor ver en voor tussenafstand (dashboard, PC-werk, etc.); alleen om een kleine tekst te lezen dichtbij is een leesbril nodig.
Multifocale lens, type trifocaal:
Hierbij streven we naar een goede visus zonder bril voor alle afstanden.
NB De metingen voor het bepalen van de lenssterkte hebben een statistische foutenmarge. Indien na de operatie het dragen van een bril toch nog nodig is kan dit, indien gewenst, ‘gefinetuned’ worden met een excimerlaser behandeling (BIOPTICS).
FEMTO CATARACT is de nieuwste technologie waarbij de cataractoperatie grotendeels met LASER wordt verricht in plaats van met mesjes.
Het Catalys Precision Laser System biedt voor de behandeling van cataract een compleet nieuwe techniek die lasergestuurd werkt en de behandeling daarmee nog preciezer uitvoerbaar maakt. Het herstel zal dankzij deze techniek sneller zijn en het uiteindelijke resultaat beter voorspelbaar. Deze techniek verhoogt dus de veiligheid en de nauwkeurigheid. Door meer precisie is er meer kans op betere resultaten en is er minder kans op complicaties. Als voorbereiding voor de laser, wordt eerst een computer gestuurde scan van het oog gemaakt (OCT) waarmee een 3D planning van de ingreep wordt verricht. De ingreep is dus robot-gestuurd. Vervolgens wordt door de laser 4 cruciale stappen van de cataractoperatie gedaan :
Wat is nu het verschil tussen een moderne cataractingreep met de Catalys-laser en de vroegere handmatige techniek?
Door gebruik te maken van de ‘Catalys Laser’ kan uw oogchirurg u een meer comfortabele, zachte, nauwkeurige en gepersonaliseerde behandeling aanbieden. Hierdoor verloopt de ingreep sneller, zijn de resultaten nog nauwkeuriger en is de kans op verwikkelingen kleiner. De nauwkeurigheid waarmee de eerste stappen van de ingreep uitgevoerd worden, zijn uiterst belangrijk voor de plaatsing van de kunstlens in het 2e deel van de ingreep. De nauwkeurigheid van de plaatsing van de kunstlens is dan weer op haar beurt uiterst belangrijk om de gewenste refractie na de ingreep te bekomen.
Refractieve lenschirurgie
Plaatsen van een intra-oculaire lens ICL
De oogzenuw brengt visuele informatie van het netvlies naar de hersenen.
Waar de oogzenuw het oog verlaat, is er geen netvlies en dus bijgevolg ook een blinde vlek. Onder normale omstandigheden is men zich niet bewust van deze blinde vlek.
Glaucoom
Wat is glaucoom?
Glaucoom is een ziekte van de oogzenuw en kan in extreme gevallen tot blindheid leiden. Gelukkig kunnen, door een vroegtijdige diagnose en behandeling, de ogen beschermd worden tegen achteruitgang van het zicht.
De oogzenuw (Nervus Opticus) bestaat uit meer dan een miljoen zenuwvezels van het netvlies (Retina) die de signalen naar de hersenen sturen.
Hoe beschadigt te hoge oogdruk de oogzenuw?
Verschillende grote studies hebben aangetoond dat de oogdruk een belangrijke risicofactor is voor beschadiging aan de oogzenuw. In het oog is er een constante aanmaak en afvoer van vocht, wanneer deze balans verstoord is, loopt de oogdruk op tot een niveau dat de oogzenuw kan beschadigen.
Kan ik glaucoom krijgen als ik een verhoogde oogdruk heb?
Niet noodzakelijk. Er is een gemiddelde oogdruk, maar een normale oogdruk die voor iedereen goed is, die bestaat niet. Of je glaucoom krijgt, hangt af van het niveau van oogdruk dat je oogzenuw kan verdragen en dit niveau is voor iedereen verschillend. Daarom is een volledig oogheelkundig onderzoek essentieel om te bepalen wat voor de individuele patiënt een normaal niveau is. Soms is er bij een eerste onderzoek nog geen sprake van glaucoom, maar is er na verloop van tijd wel een evolutie zichtbaar. Daarom is het belangrijk om de gezondheid van de oogzenuw te laten opvolgen vanaf de leeftijd van 40 jaar, zeker in aanwezigheid van andere risicofactoren voor het krijgen van glaucoom. Als glaucoom in je familie voorkomt, is het aangewezen de screening vanaf volwassen leeftijd te starten.
Kan ik glaucoom krijgen zonder een verhoogde oogdruk?
Ja. Tussen de 25 en 50% van de mensen met glaucoom hebben nooit een verhoogde oogdruk gehad. Deze vorm van glaucoom wordt normale of lage oogdruk glaucoom genoemd.
Wie loopt risico op het krijgen van open kamerhoek glaucoom?
Iedereen kan glaucoom krijgen. Sommige mensen, zie lijst, hebben een hoger risico dan anderen:
Symptomen van glaucoom
Meestal verloopt de beschadiging aan de oogzenuw in het geval van open kamerhoek glaucoom heel geleidelijk. Het is niet pijnlijk en het gezichtsvermogen blijft lang normaal. Het kan soms in één of in beide ogen ontstaan. Zonder behandeling ontstaan er geleidelijk vlekken in het gezichtsveld (al hetgeen men rondom ziet). Als het glaucoom onbehandeld blijft, kan men personen of voorwerpen missen of niet zien als ze zich aan de rand van het beeld bevinden, men kijkt als het ware door een tunnel of koker. In extreme onbehandelde gevallen gaat ook het centrale zicht achteruit tot het licht helemaal uit het oog verdwijnt.
Hoe wordt glaucoom vastgesteld?
Glaucoom kan vastgesteld worden bij een standaard oogheelkundig onderzoek waarbij volgende zaken onderzocht worden:
Kan glaucoom genezen worden?
Nee. Gezichtsvermogen verloren door glaucoom kan niet hersteld worden.
Behandeling van open kamerhoek glaucoom
Een diagnose in een vroeg stadium is belangrijk omdat verdere achteruitgang dan vermeden kan worden.
Glaucoom behandelingen kunnen bestaan uit oogdruk verlagende druppels of tabletten, laserbehandeling, conventionele chirurgie, minimaal invasieve chirurgie of een combinatie van deze. Hiermee kan een stabiele situatie bereikt worden, maar het zicht dat verloren is door glaucoom, verbetert er niet door.
Medicijnen: Normaal gezien zijn oogdruk verlagende druppels de eerste stap in de behandeling van glaucoom. Als ze regelmatig gedruppeld worden doen ze de oogdruk dalen. Sommige druppels remmen de aanmaak van kamerwater, andere verbeteren de afvoer. De meeste oogdruppels worden goed verdragen, maar net zoals met andere medicatie treden er soms bijwerkingen op. Als er een probleem is met een bepaalde druppel dan kan in overleg met de oogarts een andere geprobeerd worden. Het is normaal dat men door de druppels geen verbetering merkt. (zie ook: druppelinstructies)
Laser trabeculoplastie: Dit is een laserbehandeling die de afvoer van het vocht stimuleert en die op de consultatie gebeurt. De oogarts kan bepalen of u hiervoor in aanmerking komt.
Micropuls laser: Deze laserbehandeling gebeurt in het operatiekwartier omdat er een goede verdoving voorzien moet worden, dit kan met lokale verdoving of een narcose. Door de behandeling wordt de afvoer van het vocht in het oog gestimuleerd. Bijna alle glaucoompatienten komen voor deze behandeling in aanmerking, van mild tot gevorderd glaucoom.
Conventionele chirurgie: Hierbij wordt een nieuw afvoerkanaaltje gecreëerd met de eigen weefsels zodat de oogdruk verlaagt. De oogarts kan deze behandeling op elk moment voorstellen, maar meestal wordt er pas toe besloten als de oogdruk verlagende druppels of laserbehandeling onvoldoende werken om het glaucoom stabiel te houden.
Conventionele chirurgie, een trabeculectomie, wordt in het operatiekwartier van het ziekenhuis uitgevoerd met plaatselijke verdoving en bijkomende verdoving via een infuus om rustig te blijven. Na de operatie moet u gedurende enkele maanden druppelen met ontstekingswerende druppels. De oogdruk verlagende druppels van voor de operatie, worden meestal gestopt.
Conventionele chirurgie is in 60 tot 80% van de gevallen effectief om de oogdruk te verlagen. Als het nieuwe afvoerkanaaltje verlittekent, is mogelijks een tweede operatie nodig. Aan conventionele chirurgie zijn, zoals bij elke operatie, risico’s verbonden: zo kan de oogdruk na de operatie te hoog of te laag zijn, verder zijn er de algemene risico’s die er bij elke operatie zijn zoals; ontsteking, bloeding of versnelde cataractvorming.
Bij minimaal invasieve chirurgie wordt er in plaats van een kanaaltje met de eigen weefsels te maken, een buisje geplaatst om de afvoer van het vocht te stimuleren. In onze praktijk worden Xen en iStent geplaatst.
Wat zijn andere vormen van glaucoom en hoe worden deze behandeld?
Open kamerhoek glaucoom is de meest voorkomende vorm van glaucoom.
Bij lage oogdruk- en normale oogdruk glaucoom wordt de oogzenuw en het gezichtsveld beschadigd bij een normale oogdruk. De behandeling bestaat uit het doen zakken van de oogdruk met minstens 30% . Het glaucoom kan verergeren ondanks een lage oogdruk. Bij navraag kunnen er bijkomende risicofactoren geïdentificeerd worden, zoals een te lage bloeddruk of slaapapneu.
Bij gesloten kamerhoek glaucoom stapelt het vocht zich op in het oog omdat de afvoerkanaaltjes niet meer te bereiken zijn doorafklemming door irisweefsel. Dit geeft een plotse oogdrukstijging met een pijnlijk, rood en slechtziend oog en misselijkheid tot gevolg. Als u deze symptomen heeft moet u meteen medische hulp inroepen, dit is een noodgeval, als uw eigen oogarts niet beschikbaar is moet u zich in contact stellen met de dienstdoende oogarts via de dienst spoedgevallen. Zonder behandeling om de normale circulatie van het vocht te herstellen kan het oog blind worden. Normaal gezien kan een laserbehandeling (YAG iridotomie) de blokkage opheffen en de oogdruk verlagen.
Bij aangeboren glaucoom worden kinderen geboren met afwijkingen die de normale afloop van het vocht verhindert. Deze kinderen hebben de klassieke symptomen: wazig hoornvlies, lichtgevoeligheid en overvloedig tranen. Een operatieve behandeling is eerste keus. Chirurgie is veilig en effectief, als de operatie zonder veel uitstel wordt verricht, hebben de kinderen meestal een goede kans op een goed gezichtsvermogen.
Secundair glaucoom kan als een complicatie van een oogoperatie of ziektes ontstaan zoals: netvlieschirurgie, ongecontroleerde suikerziekte, oogontstekingen (uveitis). Er zijn 2 vaker voorkomende secundaire oorzaken van glaucoom. Pigment dispersie glaucoom Dit heeft met de bouw van het oog te maken, de iris staat bol en schuurt met de achterkant tegen de lens, het pigment dat vrijkomt, verstopt de afvoerkanaaltjes. Met een laserbehandeling kan men het schuren verminderen en de afvoer van het kamerwater stimuleren.
Pseudoexfoliatie glaucoom ontstaat door een extra eiwitproductie en afzetting op de structuren van de voorste oogkamer. Deze eiwitafzetting kan de afvoerkanaaltjes verstoppen en de afvoer van het kamerwater afremmen.
Afhankelijk van de oorzaak van het secundair glaucoom kan er gekozen worden voor medicatie, laser of operatie.
Wat je zelf kan doen
Als uw oogarts druppels heeft voorgeschreven dan is het essentieel om deze druppels volgens de instructies te blijven gebruiken en de ogen regelmatig te laten controleren volgens advies van de oogarts.
Als in uw familie glaucoom voorkomt dan is een controle vanaf volwassen leeftijd belangrijk om glaucoom in een zo vroeg mogelijk stadium te detecteren. Als er bij nazicht bijkomende risicofactoren gevonden worden dan zal uw oogarts voorstellen de controles frequenter te doen. Spreek er over in uw familie als u zelf glaucoom hebt en moedig uw familieleden aan om zich regelmatig te laten controleren.
Druppelinstructies
Goed gebruik van de voorgeschreven druppels verbetert de effectiviteit en vermindert de kans op bijwerkingen.
Volg volgende stappen om goed te druppelen:
De iris is zichtbaar door het doorzichtige hoornvlies als een gekleurde schijf in het oog. Het regelt de hoeveelheid licht die in het oog binnenkomt zoals een diafragma in een fototoestel. Het bestaat voornamelijk uit bindweefsel en zachte spiervezels. De kleur(en), textuur en patronen van de iris verschillen per persoon en zijn net zo uniek als vingerafdrukken.
Het netvlies is de binnenste laag van het oog, vergelijkbaar met de lichtgevoelige in een camera. Het bestaat uit zenuwweefsel dat het licht dat het oog binnenkomt omzet naar elektrische signalen die doorgestuurd worden naar de hersenen via de oogzenuw.
We 'zien' dus eigenlijk met onze hersenen; onze ogen verzamelen alleen maar de informatie.
Het beeld wordt verzameld door lichtgevoelige cellen, staafjes en kegeltjes. Het menselijk oog bevat ongeveer 125 miljoen staafjes die nodig zijn om bij schemerlicht te zien. Kegeltjes functioneren daarentegen het beste bij helder licht – er zijn er zo'n 6 à 7 miljoen in het oog - de meeste zijn geconcentreerd in de macula of gele vlek en zijn van essentieel belang voor een scherp, duidelijk beeld. Kegeltjes kunnen ook kleuren onderscheiden.
Netvliesscheur
Wat zijn de symptomen van Netvliesscheur?
Lichtflitsen
Floaters (vlekjes)
Wat is de oorzaak van Netvliesscheur?
Het glasvocht, de geleiachtige massa waarmee de oogbol is gevuld, zit aan de achterkant van het oog aan het netvlies vast. Als het glasachtig lichaam van vorm verandert, kan het een stuk van het netvlies meetrekken, waardoor het netvlies scheurt. Als het netvlies scheurt, kan het glasvocht tussen het netvlies en de achterwand van het oog komen waardoor het netvlies wordt losgetrokken. Dit leidt tot netvliesloslating.
Hoe wordt Netvliesscheur behandeld?
Laser fotocoagulatie kan kleine scheurtjes repareren. De laser maakt kleine brandplekjes langs de rand van de scheur waardoor littekentjes ontstaan. Deze littekentjes versterken de randen van de scheur en voorkomen dat vocht naar het netvlies lekt en zo wordt netvliesloslating voorkomen. Laserchirurgie kan poliklinisch worden verricht, vergt geen chirurgische incisie en veroorzaakt minder schade aan het omliggend weefsel.
Netvliesloslating
Wanneer het netvlies loslaat, komt er een scheiding tussen het netvlies en de oogwand achter in het oog. Dit is vergelijkbaar met behang dat van de muur loslaat. Het deel dat los zit werkt niet goed en het beeld dat de hersenen ontvangen, wordt vlekkerig of verdwijnt volledig.
Wat zijn de symptomen van netvliesloslating?
Een blinde vlek in uw gezichtsveld
Gezichtsonscherpte
Schaduwlijnen
Lichtflitsen
Floaters (vlekjes)
Wat is de oorzaak van netvliesloslating?
Bijna alle gevallen van netvliesloslating zijn terug te voeren op een gat of een scheur in het netvlies. Dit gebeurt doorgaans als het netvlies 'dun' wordt, wat voorkomt bij bijziende mensen, of als het glasachtig lichaam loskomt van het netvlies.
Diabetes en letsel zoals een klap op het oog kunnen de oorzaak zijn van netvliesloslating.
Staaroperaties kunnen ook netvliesloslating veroorzaken.
Hoe wordt netvliesloslating behandeld?
Een operatie is noodzakelijk om het losgelaten netvlies anatomisch weer op de juiste plaats terug te brengen zodat het goed functioneert. Als de macula niet los zit, is een chirurgische ingreep urgent, liefst binnen 24 uur. Er zijn drie verschillende technieken afhankelijk van het soort loslating.
Pneumatische retinopexie
Bij deze wijze van herstel van netvliesloslating wordt een gasbel (SF6 gas) in het oog geïnjecteerd, gevolgd door een laser- of vriesbehandeling op het netvliesgat. Het hoofd van de patiënt is zodanig gepositioneerd dat de bel tegen het gat zit. Soms moeten patiënten het hoofd een paar dagen schuin houden om de gasbel op zijn plaats te houden, in contact met het gat in het netvlies. De oppervlaktespanning van de lucht/water interface sluit het gat in het netvlies en zorgt ervoor dat het retinale pigmentepitheel de subretinale ruimte droog pompt en het netvlies weer op zijn plaats zuigt.
Cerclage-bandjes
Cerclage-bandjes zijn een veelvuldig gebruikte behandeling waarbij de oogarts een of meer siliconenbandjes rond de oogbol vasthecht. De bandjes drukken de wand van het oog naar binnen, tegen het gat in het netvlies en sluiten de breuk of verminderen het vocht dat erdoorheen vloeit en verminderen het effect van de glasvochttractie zodat het netvlies zich weer vasthecht. Cryotherapie kan worden toegepast rond gaten in het netvlies voordat de bandjes worden geplaatst. Vaak wordt subretinaal vocht gedraineerd als onderdeel van de ingreep. De bandjes blijven zitten. De meest voorkomende bijwerking van deze ingreep is verandering van myopie. Dat wil zeggen, het geopereerde oog wordt bijziender na de operatie.
Vitrectomie
Vitrectomie houdt de verwijdering in van de glasachtige gelei en wordt gewoonlijk gecombineerd met het vullen van het oog met een gasbel SF6, of siliconenolie in ernstiger gevallen. Het voordeel van gas bij deze ingreep is dat er geen verandering in de myopie is na de ingreep en het gas binnen een paar weken is geabsorbeerd. Siliconenolie echter moet worden verwijderd na een periode van 2–8 maanden, naar goeddunken van de chirurg. Siliconenolie wordt vaker gebruikt bij gevallen die optreden bij proliferatieve vitreo-retinopathie (PVR). Een nadeel is dat vitrectomie altijd leidt tot snelle ontwikkeling van staar in het geopereerde oog. In onze praktijk verrichten wij al jaren hechtingloze 23 gauge vitrectomie. Deze techniek is zeer weinig invasief en dus minder pijnlijk en minder traumatisch voor het oog zodat de postoperatieve behandeling prettiger is voor de patiënt.
Resultaten van ingrepen
85 procent van de gevallen wordt met succes behandeld met één ingreep en de resterende 15 procent vergt twee of meer ingrepen. Na de behandeling krijgen de patiënten in een paar weken tijd geleidelijk het gezichtsvermogen terug, hoewel de gezichtsscherpte soms niet zo goed is als voor de loslating, vooral als de macula in het gebied van de loslating lag. Indien onbehandeld is volledige blindheid echter een kwestie van dagen.
Diabetische retinopathie
Diabetische retinopathie is in het Westen de eerste oorzaak van irreversibele blindheid. Mensen met insulineafhankelijke diabetes en met niet-insulineafhankelijke diabetes dienen bij diagnose en op jaarlijkse basis een oogonderzoek te ondergaan.
Wat zijn de symptomen van diabetische retinopathie?
Een milde diabetische retinopathie geeft vaak geen klachten. Soms is echter toch reeds behandeling vereist. Indien een vroegtijdige diagnose gebeurt, is het vaak goed behandelbaar. Daarom is het erg belangrijk dat mensen met diabetes een regelmatige oogscreening laten verrichten. In ernstige gevallen is verlies van gezichtsscherpte het meest voorkomende symptoom.
Wat is de oorzaak van diabetische retinopathie?
Bij diabetische retinopathie zwellen de bloedvaten en lekken vocht. In ernstige gevallen groeien nieuwe bloedvaten op het oppervlak van het netvlies en deze bloedvaten kunnen beginnen bloeden. In vergevorderde stadia ontwikkelen proliferatieve vasculaire membranen in het glasvocht waardoor door tractie een loslating van het netvlies ontstaat. Diabetische retinopathie komt doorgaans aan beide ogen voor.
Hoe wordt diabetische retinopathie behandeld?
Laserbehandeling
In de eerste drie stadia van diabetische retinopathie, is er meestal geen behandeling nodig, tenzij de patiënt maculaoedeem heeft. Om progressie van diabetische retinopathie te voorkomen moeten mensen met diabetes regelmatig hun bloedsuiker, bloeddruk en cholesterol controleren.
Proliferatieve diabetische retinopathie wordt behandeld met laserchirurgie. Een laserbehandeling brandt delen van het netvlies en/of van de macula weg, waardoor de abnormale bloedvaten krimpen. Omdat er veel laserverbrandingen nodig zijn, zijn er doorgaans twee of meer sessies nodig voor een volledige behandeling. Hoewel u enig verlies van zijzicht kunt merken, kan de laserbehandeling de rest van uw gezichtsvermogen redden. Laserbehandelingen kunnen uw kleurzicht en nachtzicht enigszins verminderen.
Een laserbehandeling werkt beter voordat de fragiele, nieuwe bloedvaten zijn begonnen met bloeden. Daarom is het belangrijk om regelmatig een volledig onderzoek te laten doen van het gedilateerde oog. Als de bloeding is begonnen, is een laserbehandeling nog mogelijk, doch afhankelijk van de hoeveelheid bloed.
Vitrectomie
Als de bloeding hevig is, is er misschien een ingreep nodig, vitrectomie. Tijdens een vitrectomie wordt bloed verwijderd uit het midden van uw oog.
Een vitrectomie is ook geïndiceerd als er zich proliferatieve vasculaire membranen in het glasvocht ontwikkelen waardoor een tractieloslating van het netvlies ontstaat.
Vitrectomie wordt verricht onder lokale of algemene anesthesie. Daarna wordt met een klein instrument de glasachtige gelei die vertroebeld is met bloed verwijderd. Het glasvocht wordt vervangen door een zoutoplossing. Omdat het glasvocht voornamelijk uit water bestaat, merkt u geen verandering tussen de zoutoplossing en het oorspronkelijke glasvocht. Laserbehandelingen worden altijd tijdens vitrectomie verricht met een intraoculaire sonde.
U kunt waarschijnlijk naar huis na de vitrectomie. Sommige mensen blijven een nacht in het ziekenhuis.
Intravitreale injecties
Nieuwe geneesmiddelen – met name anti-angiogene middelen of anti-VEGF (anti-vasculaire endotheliale groeifactor) middelen - kunnen regressie van de abnormale bloedvaten veroorzaken en leiden tot verbetering van het gezichtsvermogen indien direct in het glasvocht geïnjecteerd. Het is vaak nodig deze injecties regelmatig te herhalen.
Het glasachtig lichaam is een heldere geleiachtige massa die ongeveer 80% van het volume van de oogbol uitmaakt. Deze vloeistof is niet puur water, er zitten ook eiwitten in.
Achterste glasvochtmembraanloslating (AGVL)
Bij het ouder worden verandert het glasvocht van een geleiachtige massa in een vloeistof. Het glasachtig lichaam slinkt geleidelijk en verschrompelt, en raakt los van het netvlies. Dit heet 'achterste glasvochtmembraanloslating' (AGVL) en is een normaal verschijnsel tussen de 40 en 70 jaar.
Gewoonlijk zal iemand die AGVL heeft gehad zeggen dat hij lichtflitsen heeft gezien en/of floaters (glasvochttroebelingen) in het gezichtsveld. De lichtflitsen ontstaan wanneer het glasachtig lichaam aan het netvlies trekt terwijl het loslaat. Floaters (samengeklonterde eiwitten) kunnen zich voordoen als vlekjes, cirkels, sliertjes, spinnenwebjes of wazigheid.
Floaters zijn goed zichtbaar als je naar een heldere egale achtergrond kijkt of bij felle lichtomstandigheden. Soms kan een enkele grote floater in de weg zitten bij het lezen. Het zien van lichtflitsen en floaters kan weken of maanden duren.
Floaters
Wat zijn de symptomen van floaters?
Floaters zijn zwarte vlekjes die door het gezichtsveld zweven. Ze zien eruit als stipjes of onregelmatig gevormde sliertjes. Ze zijn vooral zichtbaar als we in helder licht lezen of vanuit een donkere kamer een lichte kamer binnengaan.
Wat is de oorzaak van floaters?
Het oog is gevuld met een geleiachtige massa, het glasvocht. Als het glasvocht ouder wordt, worden er sliertjes eiwit genaamd collageen zichtbaar. Bij sommige mensen kan het glasachtig lichaam loskomen van het netvlies. Als dit gebeurt, trekt het aan het netvlies, waardoor het oog helderwitte lichtflitsen ziet. Meestal hoeft men zich geen zorgen te maken over een paar floaters in het gezichtsveld, vooral als ze er al enige tijd zijn. Een plotselinge toename van het aantal floaters, vooral als u ook witte lichtflitsen ziet, wordt gezien bij posterieure loslating van het glasachtig lichaam. Als dit het geval is, moet u onmiddellijk een oogarts raadplegen om te laten controleren of u geen netvliesloslating hebt.
Hoe worden floaters behandeld?
Het is technisch mogelijk om floaters te verwijderen door het glasachtig lichaam te verwijderen, een ingreep genaamd vitrectomie. Helaas houdt deze ingreep significante risico’s in voor het gezichtsvermogen vanwege mogelijke complicaties, bijvoorbeeld netvliesloslating en staar. De meeste oogartsen zijn daarom terughoudend in de aanbeveling van deze ingreep tenzij het gezichtsvermogen bedreigd is.
Het doorzichtige deel van het oog. Het laat het licht door en zorgt voor een groot deel van het focussen van het licht op het netvlies. Het hoornvlies is doorzichtig omdat het geen bloedvaten bevat. Het hoornvlies is het meest gevoelige stukje huid van het lichaam omdat het de hoogste concentratie zenuwvezels bevat.
Refractieve laserchirurgie
Ogen worden gelaserd om
Voorwaarden
Tegenindicaties
Soorten laser
Alle ingrepen gebeuren onder druppelverdoving op ambulante basis in Laser Vision Clinics te Drongen, Gent (laservisionclinics.be)
Bijwerkingen die zich na laserbehandeling kunnen voordien:
Er gebeurt vooraf een grondige selectie.
Uitgebreide uitleg over techniek, bijwerkingen, … wordt gegeven bij het vooronderzoek .
Droge ogen
Oogdroogte is een veel voorkomend probleem, bij 5 tot 15% van de bevolking. Dit doet zich voor als gevolg van een verminderde traanvochtproductie, toegenomen verdamping van het traanvocht of abnormale samenstelling (slechte kwaliteit) van de waterige of lipidenlaag van de traanfilm.
Klachten van droge ogen kunnen zijn:
Oogdroogte wordt in de hand gewerkt door:
Behandeling van de oogdroogte:
Oogdroogte kan niet echt genezen worden, echter wel worden behandeld. Dit veelal door gebruik van:
In eerste instantie is het gebruik van kunsttranen aan te raden. Dit kan in overleg met de huisarts of de apotheek opgestart worden. Bij blijvende klachten kan de oogarts geraadpleegd worden.
Bijziendheid of Myopie
Bijziendheid of myopie is een refractieafwijking van het oog die ontstaat in de kinderjaren. Een bijziend oog groeit te snel en de groei gaat langer door.
Ongeveer 45 tot 50 procent van de opgroeiende generatie in Europa wordt bijziend. Tegenwoordig treedt bijziendheid op steeds jongere leeftijd op, de snelheid van progressie neemt toe en de ernst van de bijziendheid stijgt.
Personen die bijziend zijn kunnen weer goed zien met een brilglas/contactlens met negatieve dioptrie (sterkte).
MAAR vooral bij hoge bijziendheid (vanaf ooglengte > 26 mm of sterkte > -6 dioptrie) neemt het risico op slechtziendheid op latere leeftijd toe door een verhoogd risico op netvliesafwijkingen (netvliesloslating en maculadegeneratie), cataract en verhoogde oogdruk. Om die reden is er een grote interesse om het ontstaan van bijziendheid te voorkomen en de snelheid van progressie te kunnen vertragen.
Preventie van het ontstaan van myopie of het vermijden van progressie van myopie is dus zeer belangrijk!
Is er toch sprake van een (te) snel evoluerende bijziendheid, dan kan je oogarts een bijkomende behandeling voorstellen.
In de macula of de gele vlek is de grootste concentratie kegeltjes van het netvlies. Met de macula kunnen we de fijnste details waarnemen.
De fovea is een klein kuiltje in het midden van de gele vlek en wordt beschreven als het gebied met de meeste kegeltjes van de gele vlek.
Leeftijdsgebonden macula degeneratie
Dit is een aandoening die doorgaans oudere volwassenen treft en die resulteert in verlies van gezichtsscherpte centraal in het gezichtsveld (de macula) vanwege schade aan het netvlies. Het komt voor als 'droge' en 'natte' vorm. Het is de belangrijkste oorzaak van gezichtsstoornissen bij oudere volwassenen (>50 jaar).
Maculadegeneratie kan het lastig of onmogelijk maken om te lezen of gezichten te herkennen, hoewel er voldoende perifeer gezichtsvermogen overblijft voor andere dagelijkse activiteiten. De binnenste laag van het oog is het netvlies wat zenuwen bevat die het beeld overbrengen en achter het netvlies zit de choroidea, die de bloedtoevoer naar de macula regelt (het centrale deel van de retina). In de droge (niet-exsudatieve) vorm hopen zich celweefselresten, drusen, op tussen het netvlies en de choroidea waardoor het netvlies kan loslaten. In de natte (exsudatieve) vorm, die ernstiger is, groeien bloedvaten uit de choroidea achter het netvlies waardoor het netvlies ook kan loslaten. Het kan worden behandeld met lasercoagulatie, en met geneesmiddelen die de groei van bloedvaten stoppen en soms omkeren.
Droge LMD
Bij centrale pleksgewijze atrofie, de 'droge' vorm van gevorderde LMD, ontstaat atrofie naar het retinale pigmentepitheel onder het netvlies. Door dit verlies van fotoreceptoren (staafjes en kegeltjes) in het centrale deel van het oog wordt gezichtsverlies veroorzaakt. Er is geen behandeling beschikbaar voor deze aandoening, maar vitaminesupplementen met een hoge dosis antioxidanten, luteïne en zeaxanthine worden aanbevolen om de progressie van droge maculadegeneratie te vertragen en, bij sommige patiënten, de gezichtsscherpte te verbeteren.
Natte LMD
Neovasculaire of exsudatieve LMD, de 'natte' vorm van gevorderde LMD, ontstaat een abnormale bloedvatgroei die uiteindelijk leidt tot bloed en eiwit lekkage onder de macula. Bloeding, lekken en littekenvorming van deze bloedvaten veroorzaken uiteindelijk irreversibele schade aan de fotoreceptoren en snel verlies van gezichtsvermogen indien onbehandeld. Nieuwe geneesmiddelen, anti-angiogene middelen of anti-VEGF (anti-vasculaire endotheliale groeifactor) middelen kunnen regressie van de abnormale bloedvaten veroorzaken en verbetering van het gezichtsvermogen indien direct in het glasvocht geïnjecteerd. Het is vaak nodig deze injecties regelmatig te herhalen.
Maculagat
Een maculagat is een klein defect in de macula, in het centrale deel van het lichtgevoelige weefsel in het oog, het netvlies. De macula biedt het scherpe, centrale gezichtsvermogen dat we nodig hebben om te lezen, auto te rijden en kleine details te zien.
Maculagaten en ouderdomsmaculadegeneratie zijn twee verschillende aandoeningen, hoewel de symptomen hetzelfde zijn. Beide aandoeningen komen veel voor bij mensen van 60 jaar en ouder.
Er zijn drie stadia voor een maculagat:
Wat zijn de symptomen van een maculagat?
Maculagaten beginnen geleidelijk aan. In het vroege stadium van een maculagat zien mensen een lichte vertekening of troebelheid als ze recht vooruit kijken. Rechte lijnen of voorwerpen zien er krom of golvend uit. Lezen en andere routinetaken worden lastig.
Wat is de oorzaak van een maculagat?
Het binnenste van het oog is grotendeels gevuld met glasvocht. Het glasvocht bevat miljoenen fijne vezels die aan het oppervlak van het netvlies vast zitten. Als we ouder worden krimpt het glasachtig lichaam langzaam en trekt zich terug van het netvlies. Natuurlijk vocht vult het gebied waar het glasvocht is samengetrokken. Dit is normaal. In de meeste gevallen zijn er geen bijwerkingen. Sommige patiënten ervaren wat meer floaters. Als het glasachtig lichaam echter stevig aan het netvlies vast zit als het zich terugtrekt, kan het netvlies scheuren en een maculagat vormen. En als het glasachtig lichaam los is gekomen van het netvlies, kunnen wat vezels op het oppervlak van het netvlies achterblijven en samentrekken. Dit verhoogt de spanning op het netvlies en kan leiden tot een maculagat. In beide gevallen kan het vocht dat het gekrompen glasachtig lichaam vervangt door het gat in de macula sijpelen en het centrale gezichtsvermogen vertroebelen en vertekenen. Maculagaten kunnen ook voorkomen door oogaandoeningen, zoals sterke myopie, macula pucker, netvliesloslating, diabetische retinopathie en oogletsel. Als er een maculagat is in een oog, is er een 10-15% kans, dat er in de loop der tijd ook een maculagat in het andere oog komt.
Hoe wordt een maculagat behandeld?
Een ingreep is in veel gevallen noodzakelijk om het gezichtsvermogen te verbeteren, hoewel sommige maculagaten vanzelf dichtgaan en niet behandeld hoeven te worden. Bij deze chirurgische ingreep - een vitrectomie met membranectomie (het verwijderen van laagjes ongezond weefsel van het netvlies met minuscule instrumenten zoals forceps) - wordt het geleiachtige glasvocht verwijderd om te voorkomen dat het aan het netvlies. Het glasvocht wordt vervangen door een bel met een mengsel van lucht en gas. De bel fungeert als intern, tijdelijk verband dat de rand van het maculagat op zijn plaats houdt terwijl het geneest. De ingreep wordt onder lokale of algemene anesthesie verricht met één dag ziekenhuisopname. Na de ingreep moet de patiënt met het gezicht naar beneden blijven liggen, normaal gesproken 10 dagen. In deze positie blijft de bel tegen de macula aandrukken. De gasbel wordt geleidelijk geabsorbeerd door het oog. Als de bel is geabsorbeerd, vult de glasvochtholte zich met natuurlijk oogvocht. De houding met het gezicht naar beneden is van cruciaal belang voor het succes van de ingreep. Mensen die niet zo lang met het gezicht naar beneden kunnen blijven liggen, komen niet in aanmerking voor een gastamponnade maar krijgen een siliconentamponnade. In deze gevallen kan de patiënt de houding met het gezicht naar beneden vermijden maar een tweede vitrectomie is nodig om de siliconenolie na een of twee maanden te verwijderen. De verbetering van het gezichtsvermogen varieert van patiënt tot patiënt. Mensen die korter dan zes maanden een maculagat hebben, hebben een betere kans het gezichtsvermogen terug te krijgen dan mensen die het langer hebben. Het herstel van het gezichtsvermogen kan wel zes maanden na de ingreep doorgaan.
Wat zijn de risico’s van een ingreep?
Het meest voorkomende risico na een maculagat-ingreep is een snellere ontwikkeling van staar. Bij de meeste patiënten kan staar zich snel ontwikkelen en wordt vaak zo ernstig dat een ingreep noodzakelijk is. Bij patiënten van 55 jaar en ouder wordt de staaroperatie gelijk verricht met de vitrectomie voor het maculagat. Andere minder voorkomende complicaties zijn infectie en netvliesloslating tijdens of na de ingreep, die beide onmiddellijk kunnen worden behandeld. In de periode dat het gas in het oog zit, mogen de patiënten niet per vliegtuig reizen. Veranderingen in de luchtdruk kunnen leiden tot uitzetten van de gasbel waardoor de druk in het oog toeneemt.
Macula pucker
De macula (zie ‘Anatomie’) ligt normaal gesproken vlak tegen de achterwand in het oog. Soms groeien er cellen op de binnenkant van het oog die aan de macula trekken en hem samentrekken. Soms veroorzaakt een letsel of een aandoening strengen littekenweefsel in het oog. Dit zijn epiretinale membranen en ze kunnen aan de macula trekken. Wanneer de macula door dit trekken gaat rimpelen, heet dat macula pucker. In sommige ogen heeft dat weinig invloed op het gezichtsvermogen, maar in andere kan het significant zijn en leiden tot een vertekend gezichtsvermogen.
Wat zijn de symptomen van macula pucker?
Het is niet ongebruikelijk dat iemand epiretinale membranen heeft en toch normaal kan zien. De membranen veranderen echter in de loop der tijd en de volgende symptomen kunnen voorkomen:
Wat is de oorzaak van macula pucker?
De oorzaak van de meeste gevallen van macula pucker is onbekend. Het gebeurt soms helaas gewoon. Soms is macula pucker het resultaat van letsel of een aandoening zoals diabetes. Epiretinale membranen vormen zich soms na oogchirurgie.
Hoe wordt een macula pucker behandeld?
De arts kan aanbevelen de macula pucker niet te behandelen als het geen significante gezichtsproblemen veroorzaakt. In plaats daarvan kan hij aanbevelen dat de patiënt vaker dan gebruikelijk de ogen laat onderzoeken om zeker te zijn dat de epiretinale membranen niet veranderen en problemen veroorzaken. Meer symptomatische macula pucker kan chirurgisch worden behandeld. Wat gebeurt er tijdens de macula pucker operatie? De chirurgische procedure voor macula pucker wordt doorgaans verricht onder lokale of algemene anesthesie. Het eerste deel van de operatie voor de behandeling van macula pucker is een vitrectomie; de geleiachtige massa waarmee het oog is gevuld, wordt verwijderd. De chirurg verwijdert ook de epiretinale membranen - die de macula pucker veroorzaken - met een kleine forceps. Hoe succesvol is een chirurgische ingreep voor de behandeling van macula pucker? Meestal gaat door de chirurgische ingreep de macula vlak tegen de achterkant van het oog liggen wat zorgt voor gedeeltelijke verbetering van het gezichtsvermogen.
Wat zijn de risico’s van een ingreep?
Het meest voorkomende risico na een ingreep is een snellere ontwikkeling van staar. Bij de meeste patiënten kan staar zich snel ontwikkelen en wordt vaak zo ernstig dat een ingreep noodzakelijk is. Bij patiënten van 55 jaar en ouder wordt de staaroperatie gelijk verricht met de vitrectomie. Andere minder voorkomende complicaties omvatten infectie en netvliesloslating tijdens of na de ingreep, die beide onmiddellijk kunnen worden behandeld.
Scheelzien = Strabisme
Scheelzien betekent dat de ogen niet goed in balans zijn. Eén oog draait bijvoorbeeld naar de neus, naar buiten, naar boven of naar beneden. Ook wanneer de oogbewegingen gestoord zijn, kan scheelzien onstaan wanneer in een bepaalde blikrichting gekeken wordt. Elk scheelzien moet steeds uitgebreid door een oogarts en orthoptist onderzocht worden. Omwille van het risico op een lui oog, wordt bij een kind met scheelzien een oogonderzoek best niet te lang uitgesteld.
Symptomen
Bij kinderen is het meest opvallende symptoom is een wegdraaiend oog. Soms is dit echter niet duidelijk te zien en wordt aan de hand van een schoolonderzoek opgemerkt dat het zicht verminderd is. Bij volwassenen is het eerste symptoom vaak dat men alles dubbel begint te zien. Ook hoofdpijn kan een symptoom zijn van een gestoorde samenwerking tussen de ogen.
Onderzoek
Het strabismeonderzoek wordt uitgevoerd door een orthoptist in overleg met de oogarts. Een orthoptist is speciaal opgeleid om kinderen en volwassen te onderzoeken en behandelt problemen zoals scheelzien (strabisme), een lui oog (amblyopie), dubbelzien (diplopie) en oogbewegingsstoornissen.
Oorzaken
Scheelzien op kinderleeftijd
Sporadisch scheelkijken tijdens de eerste 6 levensmaanden is normaal. Daarentegen kan ook manifest scheelzien aanwezig zijn vanaf de eerste levensmaanden. Meestal zijn oogspieren en oogzenuwen gezond maar is de horizontale of verticale balans van de ogen - die gestuurd wordt vanuit de hersenen - gestoord. Scheelzien komt meestal geïsoleerd voor, maar kan ook een teken zijn van een onderliggende oogafwijking, zoals bijvoorbeeld aangeboren cataract. Zelden ziet men scheelzien bij een algemene (bijv. neurologische) ziekte of bij kinderen met een syndromale afwijking. Scheelzien kan ook ontstaan op basis van verziendheid. Door het accommoderen om de verziendheid te compenseren ontwikkelen sommige kinderen scheelzien naar binnen. Dit accommodatief scheelzien ontstaat typisch rond de leeftijd van 2 à 3 jaar wanneer een kind meer in detail zijn omgeving wil bekijken.
Paretisch scheelzien
Er is paretisch scheelzien wanneer een oogspier of een groep van oogspieren verlamd is. Deze vorm van scheelzien kan aangeboren zijn maar komt vaker verworven voor, bijvoorbeeld na een ongeval of na een hersenletsel.
Mechanisch scheelzien
Oogspieren kunnen ook in hun beweging beperkt zijn. Scheelzien zal optreden wanneer in de beperkte blikrichting wordt gekeken. Bijv. bij volwassenen met schildklierlijden worden sommige oogspieren soms minder elastisch waardoor scheelzien en dubbelzien ontstaan in bepaalde blikrichtingen. Aangeboren mechanisch scheelzien komt zelden voor.
Behandeling
Niet-chirurgische behandeling
Behandeling van scheelzien bij kinderen: afhankelijk van de vorm van scheelzien wordt gekozen voor een bril, een operatie (onder algemene verdoving in het dagziekenhuis) of een combinatie van beide. Afdekken met een pleister is een behandeling voor het lui oog (zie tekst ‘Lui oog’) en verandert doorgaans niets aan het scheelzien. Vooraleer te gaan opereren moet eerst het luie oog zo goed mogelijk behandeld zijn.
Behandeling van scheelzien bij volwassenen: afhankelijk van de vorm van scheelzien wordt gekozen voor een bril, een operatie (onder algemene verdoving in het dagziekenhuis) of een combinatie van beide. Afdekken met een pleister is een behandeling voor het lui oog (zie tekst ‘Lui oog’) en verandert doorgaans niets aan het scheelzien. Vooraleer te gaan opereren moet eerst het luie oog zo goed mogelijk behandeld zijn.
esthetisch storend scheelzien bij volwassenen kan soms door een bril maar meestal enkel door een operatie verholpen worden. Patiënten met dubbelzien na een trauma of andere pathologie kunnen vaak goed behandeld worden met een prisma. Er bestaan kleefprisma's die recent ontstaan dubbelzien kunnen corrigeren. Deze plastic prisma's kunnen in sterkte vlot aangepast worden aan een evoluerende scheelzienshoek. Bij een stabiele situatie kan een lichte prismasterkte ingeslepen worden in brillenglazen. Is de noodzakelijke prismasterkte te hoog of varieert het dubbelzien fel naargelang de blikrichting dan zal een operatie (onder algemene verdoving in het dagziekenhuis) aangewezen zijn.
Chirurgische behandeling
In geval van een operatie wordt vaak aan beide ogen geopereerd, ook al is het slechts 1 van de ogen dat wegdraait. Dit is afhankelijk van de gezichtsscherpte, de oogstand, de oorzaak van het scheelzien, de eventuele bewegingsbeperkingen en of er in het verleden reeds aan de oogspieren geopereerd werd. Uiteraard wordt dit op voorhand met u besproken.
Bij een scheelziensoperatie worden de oogspieren - die vastzitten op de buitenste oogrok-verplaatst. Hiervoor wordt een kleine opening gemaakt in de bindvlies dat over het wit van het oog ligt. De spier wordt opgezocht en verplaatst of ingekort en met 2 hechtingen terug vastgehecht. Ook het bindvlies wordt weer gehecht met heel fijne oplosbare hechtingen. De hechtingen lossen op na enkele weken.
De operatie wordt verricht in Vitaz, campus Sint-Niklaas. Dit gebeurt in dagopname. Bij kinderen wordt altijd geopeerd onder algemene verdoving. Ook bij volwassenen wordt quasi altijd geopereerd onder algemene verdoving, tenzij anders in uitzonderlijke gevallen.
Na de operatie kan vaak wat irritatie en roodheid van het oog optreden. Dit is vaak het meest uitgesproken in de eerste week na de operatie. De meeste patiënten kunnen terug naar school of aan het werk na 1 week. Stofferige omgevingen en zandbak worden best vermeden de eerste 2 weken. Ook zwemmen wordt afgeraden de eerste 2 weken. Douchen of het haar wassen is geen probleem
Direct na de operatie kunnen klachten van dubbelzien en hoofdpijn met desoriëntatie onstaan. Dit is normaal gezien de hersenen moeten aanpassen aan deze nieuwe situatie. Deze klachten zijn van voorbijgaande aard en verdwijnen quasi altijd binnnen de 2 weken.
Hoewel heel erg klein (< 1 / 10 000) bestaat bij een strabisme operatie kans op een netvliesloslating of een infectie. Om de kans op een infectie te verkleinen wordt ommiddellijk na de operatie oogzalf ingedaan en moeten er nadien oogdruppels thuis gedruppeld worden.
Hoewel op basis van een uitgebreid ortoptisch onderzoek wordt gemeten hoe groot de scheelzienshoek is en hoe veel er aan de spieren moet geopereerd worden, kan altijd een over- of ondercorrectie gebeuren. Globaal genomen is er een slaagpercentage waarbij de ogen recht staan bij de eerste ingreep van 80%. Zo niet, is een nieuwe ingreep mogelijk.
Heeft u nog vragen, dan kan u die steeds stellen tijdens de consultatie.
Wij zijn elke dag telefonisch bereikbaar.